Cúc ngũ sắc là loài hoa trồng quanh năm, cây thường được trồng vào mùa xuân để giúp các gia chủ có thể thưởng thức được vườn hoa tràn ngập hương sắc vào thời gian giữa hè cho tới thu.
1/ Tên thường gọi và nguồn gốc của cây Cúc ngũ sắc
- Tên gọi: CúcNgũ Sắc
- Tên thường gọi: Hoa Ngũ Sắc, Hoa Ngũ Vị, Cây Cỏ Hôi, Bông Ổi, Tứ Quý,…
- Tên tiếng anh: Ageratum Conyzoides.
- Họ: Cỏ Roi Ngựa – Verbenaceae.
- Nguồn gốc: Tại Việt Nam, cây Cúc Ngũ Sắc được trồng làm cảnh trong các khuôn viên, nhà ở và mọc rải rác ven rừng, các bãi hoang, đồi trung du, ven bờ biển. Ngoài ra, cây còn phân bố nhiều ở các nước nhiệt đới Châu Á, Châu Đại Dương.
2/ Đặc điểm hình thái của cây Cúc Ngũ Sắc
- Cúc Ngũ Sắc có thân có gai ngắn, hình vuông lá ráp. Cây có nhiều cành ngang, khi cây trưởng thành cao tới 1,5 – 2m.
- Lá cây mọc đối, khía răng, hai mặt của lá cây đều có lớp lông mỏng xù xì.
- Hoa có nhiều màu sắc, mọc thành chùm, hoa không có cuống. Hoa mọc thành chùm như hình cầu. Hoa có mùi hương khá hắc không dễ ngửi như vẻ đẹp của nó.
- Quả của cây có màu đen có hình cầu, hạt nằm trong lá dài, có 1-2 hạt cứng, xù xì.
- Ở thời kỳ có hoa, hàm lượng Lantanin dao động từ 0,32 – 0,67% hỗn hợp tinh dầu có trong lá. Tuy nhiên, ở hoa khô chỉ có 0,07% hàm lượng Lantanin chứa trong tinh dầu.
3/ Công dụng của hoa Cúc Ngũ Sắc
- Cây được sử dụng trong những bài thuốc đông y ở Việt Nam. Lá cây Cúc Ngũ Sắc có vị đắng, hôi, tính mát, có khả năng làm hạ sốt, tiêu độc, tiêu sưng, dùng ngoài đắp hoặc nấu. Rễ có vị dịu, tính mát, có tác dụng hạ sốt, giải độc gan, thanh nhiệt.
- Toàn cây có vị ngọt, cay, tính mát, có tác dụng tiêu thũng, giải độc gan, chỉ thống. Ngoài ra, ở Vân Nam (Trung Quốc) toàn cây còn được dùng trị viêm da, mẩn ngứa, ghẻ lở.
- Viêm mũi xoang có thể khỏi hoàn toàn nếu mỗi lần mới bị viêm được điều trị ngay, tránh làm tắc lại lỗ thông mũi xoang bệnh sẽ được chữa khỏi.
- Chữa ho ra máu: hoa Ngũ Sắc (15-20 g) để tươi hoặc 6-10g phơi khô sắc với 200 ml nước đến khi còn 50 ml, uống một lần trong ngày. Có thể thêm đường cho dễ uống. Nước sắc này còn chữa cảm sốt, bệnh ôn nhiệt vào mùa hè, thu.
- Chữa rắn cắn: rễ hoa Ngũ Sắc (20 g), dây tơ hồng (20 g), rễ bạch hoa xả (20 g), dây thần thỏng (10 g) tất cả thái nhỏ, phơi khô, sắc uống 3 lần một ngày, cách nhau chừng 20 phút.
- Cây còn được sử dụng để trồng ở các khu đất trống do màu sắc đẹp, được sử dụng trong quy hoạch đô thị, tăng mĩ quan cho khu đất trồng, không gian sống.
4/ Yêu cầu kĩ thuật và chăm sóc cây hoa Cúc Ngũ Sắc
Nhân giống:
Có hai hình thức là gieo hạt và giâm cành. Thứ nhất cây nhân giống Hoa Ngũ Sắc bằng cách gieo hạt hoặc giâm cành. Việc giâm cành nhanh chóng và hiệu quả hơn. Giâm cành: Cây thường được giâm vào mùa xuân hoặc thu cắt cành bánh tẻ dài khoảng 10-15cm, mỗi cành có 3-4 chồi, cắm vào trong đất cát, giữ ẩm thường xuyên, khoảng 15-20 ngày sau thì cành giâm mọc rễ, đồng thời ra nhánh mới.
Đất trồng:
Cây có thể sống trên bất kì loại đất nào, chúng không yêu cầu cao về chất lượng đất để trồng.
Tưới nước:
Do lá của nó ráp, lượng nước bốc hơi lớn, vì vậy cần chú ý bổ sung đủ nước để cây đủ dinh dưỡng nuôi hoa. Nên bón phân 2-3 tháng/ lần, thường xuyên cắt tỉa cành nhánh để cây dày dăm sẽ nhiều hoa hơn. Nên để ý độ ẩm của cây, đất ẩm hay đất khô để cây được cung cấp đầy đủ nước cho cây phát triển.
Sâu bệnh:
Hoa Ngũ Sắc là giống cây ít bị sâu bệnh hại, giai đoạn nắng nóng như mùa hè cây có thể bị nhện đỏ gây hại, khi bị nhện đỏ có thể dùng Dicofol 40% pha với 1000 lần nước để phun.