Khế chua là một loài cây thuộc họ Oxalidaceae, có nguồn gốc từ Sri Lanka và được trồng phổ biến tại Đông Nam Á. Cây khế cũng được trồng tại Ghana, Brasil và Guyana. Khế chua được trồng với quy mô thương mại tại miền nam Florida và Hawaii của nước Mỹ.
1. Giới thiệu chung về cây Khế chua
Giới thiệu chung về cây Khế chua
– Tên phổ thông: Khế Chua, Ngũ Liêm Tử, Khế Ta, Khế Cơm
– Tên khoa học: Averrhoa Carambola ( L)
– Họ thực vật: Oxalidaceae
– Nguồn gốc xuất xứ: Sri Lanka
– Phân bố ở nhiều nơi trên thế giới: Mỹ, Ghana, Brasil,…và ở vùng Đông Nam Á
2. Đặc điểm cây Khế chua
▼ Đặc điểm hình thái
Đặc điểm hình thái cây Khế chua
– Khế chua thuộc loại thân gỗ có chiều cao trung bình tới 5m, nhiều cành và phân cành thấp. Gỗ của cây giòn và dễ gãy
– Lá Khế chua có dạng lông chim mọc kép dài tới 50 cm. Lá mềm, màu xanh, lá kép lẽ bao gồm 5 – 11 lá chét trong đó có 1 lá mọc ở đỉnh và bên dưới là từng cặp mọc đối diện.
– Hoa mọc thành cụm, hoa có màu tím xuất hiện hoặc tại nách lá, hoặc tại đầu cành. Hoa nhỏ hình cuông màu đỏ tím, mỗi hoa rộng khoảng 5 – 6 mm, có 5 cánh.
– Quả dạng hình trứng hay elip, dài khoảng 5 -15 cm, có 5 khía, mặt cắt ngang giống như một ngôi sao. Da quả mỏng mịn và bóng. Khế chua có quả màu xanh và khi chín thì chuyển vàng đậm.
– Mỗi quả có thể có 10 -12 hạt dẹt màu nâu nhạt dài khoảng 0.5 – 1.3 cm. Vỏ hạt có lớp ngoài sền sệt và trong suốt bao bọc, lớp ngoại bì này biến mất khi tách hạt ra khỏi quả trong vài ngày.
▼ Đặc điểm sinh lý, sinh thái
Hoa cây Khế chua
Khế chua là loài cây có tốc độ sinh trưởng nhanh, sống được ở nhiều điều kiện khác nhau nhưng thích hợp nhất là miền nhiệt đới.
Cây thường phát lộc vào mùa xuân và ra hoa vào đầu hạ, ra quả vào cuối thu.
Khế chua phát triển nhiều chồi nhất vào tháng 4 hàng năm. Chồi non của cây có màu hồng phủ lông tơ khi già sẽ chuyển sang màu xanh.
3. Công dụng cây Khế chua
Khế chua là nguyên liệu cho nhiều món ăn ngon
– Là cây ăn quả phổ biến: quả được ăn trực tiếp hoặc Khế chua là nguyên liệu của nhiều món ăn ngon
– Khế chua được biết tới là có khả năng chữa nhiều bệnh: cảm nắng, nhức đầu, bí tiểu, viêm họng cấp, ho,…
– Cây Khế chua được trồng trong vườn nhà hay trước sân để làm cây che bóng mát
– Được trồng làm cây cảnh trang trí
4. Kỹ thuật trồng và chăm sóc
▼ Thời vụ trồng Khế chua
Tại miền Bắc, cây Khế chua thường được trồng vào vụ xuân (khoảng tháng 2 – 3) hoặc cũng có thể trồngvào tháng 8 – 10 hàng năm. Khoảng cách các cây nên cách nhau từ 4 – 5m và có thể trồng xen lẫn những loại cây khác.
▼ Tiêu chuẩn đất và làm hố trồng Khế
Khế chua không yêu cầu cầu kì về loại đât. Đất trồng chỉ cần tơi xốp thoát nước tốt và được cày bừa kỹ. Lưu ý nhặt sạch cỏ dại trước khi trồng. Nếu trồng Khế ở nơi trũng thấp thì nên lên luống.
Kích thước hố đào là 0,6 x 0,5 x 0,5 m. Bón lót vào các hố phân chuồng hoai mục khoảng 20kg + 1kg phân Super Lân và +1kg vôi bột, trộn đều với đất rồi lấp đất lại trên hố trồng.
▼ Kỹ thuật trồng cây Khế chua
Cây giống Khế chua trong bầu đất
Khi trồng cây cần chú ý trồng vào buổi sớm khi trời mát tránh trồng buổi trưa trời nóng cây dễ sốc nhiệt.
Sau khi trồng cây giống vào hố trồng bạn có thể cắm cọc để cố định cây khỏi đổ, tưới nước ngay giữ ẩm cho đất độ ẩm khoảng 80%.
Khi Khế có độ cao khoảng 1m thì tiến hành cắt tỉa cây và tạo tán, loại bỏ những cành già khô héo sâu bệnh. Chú ý tỉa loại bỏ những cành quá rậm rạp.
▼ Cách chăm sóc Khế chua
– Tưới nước
Khi trồng Khế chua cần phải cung cấp đủ nước cho cây. Vào mùa khô lượng nước tưới phải tăng lên và trong thời kì trái đang lớn cũng cần khá nhiều nước.
– Làm cỏ
Cần phòng trừ cỏ dại bằng việc cắt tỉa và vun xới đất thường xuyên. Cách tốt nhất là phủ gốc bằng rơm rạ hoặc cây phân xanh.
– Bón phân
Để cây Khế chua cho ra nhiều trái và chất lượng quả tốt thì đòi hỏi bạn phải bón phân định kì và hợp lý cho cây. Lưu ý hàm lượng và thời gian bón phân sẽ khác qua các năm.
Ví dụ: Trong 3 năm đầu: vì đây là thời kì sinh trưởng nhất của cây nên lượng phân bón gồm: 200 – 400g NPK và 5 kg phân chuồng hoai mục.
Những năm tiếp theo là giai đoạn cây cho thu hoạch quả nên lượng phân bón mỗi năm cần tăng khoảng 15%
